علایم ریاضی
چهارشنبه, ۱۹ شهریور ۱۳۹۳، ۱۲:۴۳ ب.ظ
+ = - % ! {} > <[] \ |
در ادامه مطلب جدولی شامل بسیاری از علایم متداول در ریاضیات رابه ترتیب تاریخ اختراع یا استفاده آمده است.
علامت |
نام | تاریخ اولین استفاده | اولین نویسنده‌ای که علامت را استفاده کرده‌است. |
|---|---|---|---|
+ − |
جمع و تفریق | ۱۳۶۰ | نیکلاس اُرِزمه |
| ۱۴۸۹ (اولین ظهور این علائم در چاپ) | ژوهان ویدمن | ||
√ |
رادیکال (برای ریشهٔ دوم) | ۱۵۲۵ (بدون سرکش روی رادیکال) | کریستف رودولف |
(…) |
پرانتز (برای گروهبندی اولویت دار) | ۱۵۴۴ (در یادداشتهای دستنویس) | میشائل شتیفل |
| ۱۵۵۶ | نیکولو تارتالیا | ||
= |
تساوی | ۱۵۵۷ | رابرت ریکرده |
× |
ضرب | ۱۶۱۸ | ویلیام آوترد |
± |
جمع-تفریق | ۱۶۲۸ | |
∷ |
تناسب | ||
n√ |
رادیکال (برای ریشهٔ nام) | ۱۶۲۹ | آلبر ژیرار |
< > |
بزرگتر و کوچکتر | ۱۶۳۱ | توماس هریوت |
xy |
توان | ۱۶۳۶ (استفاده از اعداد رومی به عنوان توان) | جیمز هیوم |
| ۱۶۳۷ (به شکل فعلی) | رنه دکارت | ||
√ ̅ |
رادیکال (برای ریشهٔ دوم) | ۱۶۳۷ (با سرکش بالای رادیکال) | رنه دکارت |
% |
درصد | ۱۶۵۰ | نامعلوم |
÷ |
تقسیم | ۱۶۵۹ | یوهان رآن |
∞ |
بینهایت | ۱۶۵۵ | جان والیس |
≤ ≥ |
بزرگتر مساوی و کوچکتر مساوی | ۱۶۷۰ (با خط افقی روی علامت نامساوی) | |
| ۱۷۳۴ (با دو تا خط افقی زیر علامت نامساوی) | پیر بوگر | ||
d |
دیفرانسیل | ۱۶۷۵ | گتفرید ویلهلم لایبنیتز |
∫ |
انتگرال | ||
: |
دو نقطه (برای تقسیم) | ۱۶۸۴ (اقتباس از استفادهٔ دو نقطه برای نمایش کسرها مربوط به سال۱۶۳۳) | |
· |
نقطه (برای ضزب) | ۱۶۹۸ | |
⁄ |
[خط مورب (اسلش) (برای تقسیم) | ۱۷۱۸ (اقتباس از خط کسری اختراع شده توسط اعراب در قرن ۱۲) | توماس تووینگ |
≠ |
نامساوی | نامعلوم | لئونهارت اویلر |
∑ |
حاصل جمع | ۱۷۵۵ | |
∝ |
تناسب | ۱۷۶۸ | ویلیام امرسون |
∂ |
دیفرانسیل جزئی | ۱۷۷۰ | مارکیز دو کوندورسه |
x′ |
پریم (برای مشتق) | ژوزف لویی لاگرانژ | |
≡ |
همانی ( برای روابط متجانس (هم ارز) ) | ۱۸۰۱ (اولین ظهور در چاپ، استفاده شده در نوشته‌های شخصی گاوس قبل از این تاریخ) | کارل فریدریش گاوس |
[x] |
جزء صحیح | ۱۸۰۸ | |
∏ |
حاصل ضرب | ۱۸۱۲ | |
! |
فاکتوریل | ۱۸۰۸ | کریستین کرامپ |
⊂ ⊃ |
شمول مجموعه (زیرمجموعه و فرامجموعه) | ۱۸۱۷ | جوزف گرگون |
| ۱۸۹۰ | ارنست شرودر | ||
|…| |
قدر مطلق | ۱۸۴۱ | کارل وایراشتراوس |
| دترمینان ماتریس | |||
‖…‖ |
نمایش ماتریس | ۱۸۴۳ | |
∇ |
نابلا (برای دیفرانسیل برداری) | ۱۷۴۶ (سابقاً به عنوان عملگری چند منظوره توسط همیلتون استفاده می‌شده‌است) | ویلیام رووان همیلتون |
∩ ∪ |
اشتراک و اجتماع | ۱۸۸۸ | جوزپ په په آنو |
∈ |
عضویت | ۱۸۹۴ | |
∃ |
سور وجودی | ۱۸۹۷ | |
ℵ |
اِلف ( برای عدد اصلی (cardinal number)مجموعه‌های نامحدود ) | ۱۸۹۳ | گیورگ کانتور |
{…} |
کمانک (برای نمایش مجموعه) | ۱۸۹۵ | |
ℕ |
N دو خطی (برای مجموعهٔ اعداد طبیعی) | جوزپ په په آنو | |
· |
نقطه ( برای ضرب داخلی) | ۱۹۰۲ | جوسایا ویلارد گیبز؟ |
× |
ضرب (برای ضرب خارجی) | ||
∨ |
یای منطقی (OR منطقی) | ۱۹۰۶ | برتراند راسل |
(…) |
نمایش ماتریس | ۱۹۰۹ | جرارد کووالسکی |
[…] |
۱۹۱۳ | کاتبرت ادموند کولییس | |
∮ |
انتگرال بسته | ۱۹۱۷ | آرنولد سامرفلد |
ℤ |
Z دوخطی (برای مجموعه اعداد صحیح) | ۱۹۳۰ | ادموند لاندایو |
| دههٔ ۱۹۳۰ | گروه نیکلا بورباکی | ||
ℚ |
Q دو خطی (برای مجموعه اعداد گویا) | ||
∀ |
سور عمومی | ۱۹۳۵ | جرارد گنزِن |
∅ |
مجموعهٔ تهی | ۱۹۳۹ | آندره ویِل / نیکلا بورباکی |
ℂ |
C دو خطی (برای مجموعه اعداد مختلط) | ناتان جاکوبسون | |
→ |
پیکان (فلش) (برای نمایش تابع) | ۱۹۳۶ (برای تفکیک اشکال عناصر خاص) | کویستین اُر |
| ۱۹۴۰ (به شکل فعلی f: X → Y) | ویلتورد هورویز | ||
⌊x⌋ |
'جزء صحیح | ۱۹۶۲ | کِنِث ایی اورسون |
∎ |
انتهای اثبات | نامعلوم | پاول هالموس |
